برگزاری نشست علمی «بررسی جهاد تبیین در شئون نبوت خاصه»

نشست علمی با موضوع «بررسی جهاد تبیین در شئون نبوت خاصه» به همت انجمن علمی دانشجویی علوم قرآن و حدیث و با ارائه حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر کامران اویسی (عضو هیأت علمی دانشگاه معارف اسلامی) روز دوشنبه ۹ اسفندماه ۱۴۰۰ در دانشگاه معارف اسلامی برگزار گردید.
دکتر اویسی در ابتدا بیان کردند: این جهاد تبیین، در نبوت خاصه و عملکرد پیامبر اکرم(ص) هم دیده می‌شود. در قرآن آیات فراوانی وجود دارد که بعدی از ابعاد این جهاد تبیین را نشان می‌دهد. خود تبیین با مشتقاتش ۵۲۳ بار در قرآن به کار رفته است.
ما در قرآن می‌بینیم که خود قرآن به وظایف پیامبر که در قالب جهاد تبیین می‌گنجد اشاره کرده است. اینکه باید قرآن را تلاوت کند کافی نیست بلکه باید تبیین هم بنماید:
جهاد تبیین از کلید واژه‌های است که به گونه‌های مختلف توسط رهبر معظم انقلاب در سال‌های اخیر به کار رفته و اخیراً نیز فرمان جهاد تبیین توسط ایشان به افسران جنگ نرم صادر شده است.
عضو هیأت علمی دانشگاه معارف خاطر نشان کرد ریشه‌یابی جهاد تبیین در آیات قرآن و روایات مربوط به نبوت خاصه یعنی مرتبط با پیامبر اکرم(ص) دیده می‌شود. مقصود از جهاد در لغت یعنی کوشش اما در اصطلاح قرآنی آن کوششی است که آن طرف دشمنی وجود دارد و این کوشش باید مستمر و پیوسته باشد و نیز با تمام توان و نیز همه جانبه باشد و همچنین مخلصانه یعنی در راه خدا باشد. زیرا منظور ما از جهاد همین اصطلاح است نه معنای لغوی وسیعش. حال معنای تبیین این است که چون از ماده بین به معنای قطع و جدایی آمده یعنی آشکارسازی و جداساختن از ابهام و خفاء. پس جهاد تبیین یعنی کوشش همه جانبه مخلصانه مستمر در راه آشکارسازی حقیقت از باطل.
«هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولًا مِنْهُمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِنْ كَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِي ضَلَالٍ مُبِينٍ» (جمعه / ۲)
«بِالْبَيِّنَاتِ وَالزُّبُرِ وَأَنْزَلْنَا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ وَلَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ» (نحل / ۴۴)
اینها نمونه‌هایی از همان آیات است که وظیفه تبیین قرآنی و جهاد تبیین قرآنی را متبلور در رسول‌الله(ص) می‌داند.
بنابراین اصل این قضیه یعنی جهادی بودن تبیین به عنوان وظیفه اصلی رسول‌خدا(ص) از آیات قرآن قابل اثبات است. اما چه گونه‌هایی دارد؟
ایشان در بخش پایانی سخنانشان گفتند: ابلاغی که همه جانبه باشد نوع دیگری از جهاد تبیین است: «قُلْ لَوْ شَاءَ اللَّهُ مَا تَلَوْتُهُ عَلَيْكُمْ وَلَا أَدْرَاكُمْ بِهِ فَقَدْ لَبِثْتُ فِيكُمْ عُمُرًا مِنْ قَبْلِهِ أَفَلَا تَعْقِلُونَ» (یونس / ۱۶) یعنی ابلاغ همراه با تبیین بود و چنان انجام می‌گرفت که تمامی دشمنان این کتاب الهی را کاملاً شناخته بودند. تقریر و تأکید معارف قرآنی و تبیین معنای واژگان و تبیین معنای حقیقی آیه، بیان مصداق، تفصیل آموزه آیه از جمله دیگر گونه‌های تبیین پیامبر است که با مطالعه برخی از مصادیق آن تبیین می‌توان به جهادی بودن آن هم پی‌برد. مانند آن کاری که پیامبر(ص) در شناساندن و تبیین مصداق اولی‌الامر و نیز آیه ولایت و دیگر آیات مربوط به امامت علی(ع) با آن تهدیدها و مشکلات از ناحیه منافقان و یهود برای ایشان وجود داشت، اشاره کرد.
یکی همین برملاسازی کارهای مخفیانه دشمن است. مثلا در دو آیه به آن اشاره شده است: «يَا أَهْلَ الْكِتَابِ قَدْ جَاءَكُمْ رَسُولُنَا يُبَيِّنُ لَكُمْ كَثِيرًا مِمَّا كُنْتُمْ تُخْفُونَ مِنَ الْكِتَابِ وَيَعْفُو عَنْ كَثِيرٍ قَدْ جَاءَكُمْ مِنَ اللَّهِ نُورٌ وَكِتَابٌ مُبِينٌ» (مائده / ۱۵) و نیز «يَا أَهْلَ الْكِتَابِ قَدْ جَاءَكُمْ رَسُولُنَا يُبَيِّنُ لَكُمْ عَلَى فَتْرَةٍ مِنَ الرُّسُلِ أَنْ تَقُولُوا مَا جَاءَنَا مِنْ بَشِيرٍ وَلَا نَذِيرٍ فَقَدْ جَاءَكُمْ بَشِيرٌ وَنَذِيرٌ وَاللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ» (مائده / ۱۹)