برگزاری بزرگداشت چهلمین سالگرد ارتحال علامه طباطبایی(ره)
شنبه, ۲۹ آبان, ۱۴۰۰
به‌مناسبت بزرگداشت چهلمین سالگرد ارتحال علامه طباطبایی(ره) مراسمی با حضور حجت‌الاسلام‌والمسلمین رستم‌نژاد معاون آموزش حوزه‌های علمیه و حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر منصوری عضو هیأت علمی دانشگاه معارف اسلامی در روز چهارشنبه ۲۶ آبان ماه در سالن امام رضا علیه السلام برگزار گردید.
حجت‌الاسلام محمدهادی منصوری عضو هیئت علمی دانشگاه معارف اسلامی در ابتدای سخنان گفتند: مرحوم علامه طباطبایی ارادت ویژه‌ای نسبت به ساحت مقدس حضرت معصومه سلام الله علیها داشتند.
وی افزود: علامه روزه‌های خود را در حرم کریمه اهل بیت علیهم السلام افطار می‌نمود.
حجت‌الاسلام منصوری خاطرنشان کرد: روش علامه طباطبایی فهم دقیق قرآن از روی قرآن است. به این دلیل روش علامه را فهم قرآن با قرآن دانسته‌اند که ایشان سبب و شأن نزول آیات این کتاب آسمانی را به آن عرضه می‌دارد و بر اساس معارف قرآن صحت آنها را می‌سنجد.
عضو هیئت علمی دانشگاه معارف اسلامی تصریح کرد: در نهج‌البلاغه محور سنجش قرآن، خود قرآن معرفی شده است.
وی با اشاره به آیه ۳ سوره مائده که مشهور است به آیه اکمال دین افزود: خداوند در ابتدای این آیه خوردن چهار چیز خوراکی را ممنوع اعلام فرمود.
حجت‌الاسلام منصوری بیان داشت: در مباحث تطبیقی روش علامه طباطبایی بسیار پرکاربرد است.
وی گفت: اهل سنت در مورد آیه ۳ سوره مائده اقوال مختلفی دارند؛ عده‌ای از آنان می‌گویند منظور از «الیوم» روز مشخصی است و عده‌ای دیگر آن را به معنای دوره‌ای می‌دانند؛ برخی هم می‌گویند این روز، روز بعثت پیامبر اکرم(ص) است.
ایشان اظهار کرد: علامه طباطبایی بدون زاویه گرفتن در پاسخ به آنها می‌گوید اگر منظور از الیوم روز بعثت است پس چرا خداوند در ادامه می‌فرماید مأیوس شدند؛ اگر این مربوط به روز بعثت است چگونه تا این حد زود معاندین پیامبر(ص) ناامید گشتند؟
وی با تأکید بر اینکه روش تفسیر قرآن به قرآن چیزی غیر از آن روش مصطلح است عنوان داشت: علامه طباطبایی می‌گوید اگر می خواهید یأس را معنا کنید باید قبل از آن رجا را بشناسید و بر اساس آن به نتیجه رسید.
عضو هیئت علمی دانشگاه معارف اسلامی گفت: علامه به استناد روایت عمر بن خطاب منظور از الیوم را مشخص می‌کند و با این روش به قول اهل سنت پاسخ می‌دهد.
وی ادامه داد: علامه تفاوت اکمال و اتمام را به طور دقیق و علمی بیان می‌نماید و به ویژگی‌های نعمت و نقمت می‌پردازد؛ اکمال در مورد چیزی به کار می‌رود که به صورت پیوسته نیست و از قطعات مختلفی ایجاد شده است.
حجت‌الاسلام منصوری با اشاره به اینکه علامه طباطبایی منظور از «نعمت» در آیه ۳ سوره مائده را ولایت دانسته است خاطرنشان کرد: علامه می‌گوید نعمت یکپارچه است و ولایت با رسالت پیغمبر اکرم یکی است؛ پس نمی‌توان گفت که پیامبر را قبول دارم اما ولایت را نمی‌پذیرم.
وی گفت: علامه اثبات می‌کند که «الَّذینَ کَفَرُوا و صَدُّوا» می‌تواند شامل مسلمانان هم باشد. روش علامه طباطبایی در مباحث اختلافی بین شیعه و سنی پاسخگویی علمی است؛ علامه به ما آموخت که در تقریب مذاهب قرار نیست دست از اعتقادات خود بکشیم اما با ادب و اخلاق اسلامی به رفع اختلافات باید بپردازیم.
در ادامه حجت‌الاسلام‌والمسلمین مهدی رستم‌نژاد معاون آموزش حوزه‌های علمیه به تحلیل شیوه مواجهه علامه با روایات در تفسیر المیزان پرداخت و ضمن تسلیت سالروز وفات حضرت معصومه سلام الله علیها گفت: برخی ادعا دارند که قرآن کریم مستقل از کلام معصوم بوده و خودش به تنهایی قابل فهم است؛ مثلاً می‌گویند اصل تحدی که در قرآن کریم آمده مؤید این سخن است.
وی افزود: یکی دیگر از شاهد مثال‌های افرادی که روایات را کنار گذاشتند این بود که در قرآن مدعای «تبیانً لکل شیء» مطرح شده است.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین رستم‌نژاد با تأکید بر سختی‌ها و محرومیت‌هایی که علامه جهت تألیف تفسیر المیزان کشید خاطرنشان کرد: ایشان در آن روزگاری که تصمیم به این کار گرفتند دل از دنیا و خیلی از نعمت‌ها کندند و دشواری‌های زیادی را به خود تحمیل کردند تا این تفسیر گرانسنگ را بنویسند.
وی پاسخ‌های علامه طباطبایی را بسیار دقیق و علمی دانست و گفت: ایشان در پاسخ به آنان‌که گفتند قرآن به طور مستقل بیانگر تمام مسائل است گفت اگر اینگونه است چرا خداوند در قرآن کریم قول نبی در بیان آیات قرآن را لازم دانسته است؟
معاون آموزش حوزه‌های علمیه تصریح کرد: علامه طباطبایی برای معصومین علیهم السلام نقش تبیینی در تفاصیل احکام، قصه ها و جزئیات ماورای عالم ماده قائل است؛ ایشان می‌گوید تفاصیل احکام را از غیر مسیر پیامبر نمی‌توانید بیابید چرا که خودِ خداوند این ارجاع را در قرآن کریم امر فرموده است.
وی با اشاره به مباحث جلد ۳ تفسیر المیزان افزود: در این جلد بحث‌های مربوط به محکمات و متشابهات به تفصیل آمده است.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین رستم‌نژاد بیان داشت: علامه می‌گوید شأن معصوم به استناد آیه ۲۴ سوره نحل فقط بیان قرآن نیست و علاوه بر آن تعلیم تفسیر آن هم به صورت روش‌شناسانه می‌باشد.
وی گفت: علامه در المیزان راه تفسیر را به ما نشان می‌دهد؛ علامه برای اهل‌بیت علیهم السلام مقام مفسّرپروری قائل است؛ این مقام بالاتر از مقام ترجمه و تفسیر است.
معاون آموزش حوزه‌های علمیه اظهار کرد: در صفحه ۷۴ جلد سوم المیزان علامه حدیثی از امیرالمؤمنین علیه السلام نقل کرده و آن را از غرر احادیث دانسته است؛ در این روایت امیرالمؤمنین می‌فرماید: آنچه من از قرآن می‌گویم وحی نیست اما یک فهم دقیق می‌باشد که به من داده شده است.
وی با تأکید بر مطابقت کامل فرمایشات معصومین با قرآن کریم عنوان داشت: امام جواد علیه السلام می‌فرمایند هر آنچه من می‌گویم در قرآن آمده است.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین رستم‌نژاد گفت: نکته ظریف دیدگاه علامه طباطبایی این است که خود قرآن در ارائه مرادات لفظی خودش نیازی به هیچ‌کس دیگری ندارد؛ اما زمانی که کار به فهم مخاطب می‌رسد به دلیل عدم توانایی او در رسیدن به این فهم، نیاز به معصوم و مفسّر دارای علم جامع، پیدا می‌کند.
وی ادامه داد: در پاسخ به آنهایی که می‌گویند علامه روایات را کنار زده است باید گفت که علامه در نقاط مختلفی از المیزان اعلام می‌دارند احادیث ما را به این فهم رسانده‌اند؛ ایشان در جاهای مختلفی می‌گویند که حدیث این لغت یا این عبارت را اینگونه تفسیر نموده است؛ پس علامه با کمک روایات تفسیر گرانسنگ المیزان را تألیف کرده‌اند.
