سخنان دکتر توکلی در باره شاخصه های مجلس مطلوب

دومین سخنران نشست دانش افزایی بصیرت،
دکتر یعقوب توکلی عضو هیات علمی دانشگاه معارف اسلامی بود.
وی با طرح این سئوال که نماینده کیست، چه باید بکند و چه تکلیفی دارد؟ فرایند قانون
گذاری و چالش های پیش روی نمایندگان را تشریح نمود.
دکتر توکلی در جمع دانشجویان دانشگاه معارف اسلامی درباره فرایند قانون گذاری در
مجلس گفت:
"یک پدیده یا ایده معمولی که ممکن است در ذهن یک شخصیت علمی یا اجتماعی یا در مردم
به صورت عرف معمول مطرح باشد؛ هنگامی که جمعی از حکومتگران آن را بپذیرند تبدیل به
یک ایده درون حکومتی می شود؛ مانند فرایندی که ایده ملی شدن صنعت نفت طی نمود.
زمانی که نفت ایران در دست انگلستان بودآن را استخراج می کردند و یک شانزدهم درآمد
آن را به ایران می دادند و بر اساس قرارداد ۱۳۱۲ تاسیسات آن پس از ۶۰ سال به
انگلیسی ها واگذار می-شد و اگر ایران می خواست آن را برگرداند، می بایست بعد از ۶۰
سال آن را از انگلیسی ها خریداری می کرد.
در آن زمان ایده ملی کردن نفت شمال مطرح بوداما در مطبوعات در کنار ملی کردن نفت
شمال، ملی کردن نفت جنوب نیز مطرح شد. مردم با آگاهی از این خبر به این ایده به
عنوان یک خواست عمومی دامن زدند. در این هنگام نمایندگان ایده ملی شدن صنعت نفت را
به عنوان یک خواست عمومی به مجلس بردند و به رغم وجود مخالفان به صورت یک ماده
واحده تصویب نمودند.
این ماده واحده به صورت طرح در مجلس مطرح شدو از آنجایی که شرکت ملی نفت انگلیس،
شخص شاه و دولت در برابر آن ایستاده بودند با طی کردن پیچ و خم های زیادی به صورت
قانون به تصویب رسید.
بعد از قانونی شدن یک ایده، باید در جرگه سیاستگذاری کشور قرار گیرد و نماینده مجلس
برآن نظارت نماید."
عضو هیات علمی دانشگاه معارف اسلامی با اشاره به مشکلات فراروی قانونی شدن یک ایده
افزود:
"چه میزان از نمایندگان و نامزدهای انتخاباتی توانایی تبدیل یک ایده دینی و انقلابی
به خواست عمومی و قاعده قانونی که با قوانین قبلی خود در تعارض و تناقض نباشد، را
دارا هستند."
وی با اشاره به عدم اجرایی شدن برخی قوانین در کشور خاطر نشان کرد:
"گاهی پس از گذشت سالها بحث و گفتگو یک قانون، شکل اجرایی خود را پیدا نمی کند
چنانکه مطابق اصل هشتم قانون اساسی، قانون امر به معروف و نهی از منکر که جزء
تکالیف دینی ما است هنوز نتوانسته به زبان قانون ترجمه شود؛ چراکه ترجمه ایده و یک
امر نظری دینی به زبان قانون و ترجمه قانون به امر سیاستگذاری و تبدیل به بخشنامه و
عملیات اجرایی پروسه ای بسیار مشکل است.
به همین دلیل برخی نمایندگان در مجلس منفعل هستند و توانایی لازم در تاثیرگذاری را
ندارند.
مشکل ما در کشور علی رغم شعارهای خوبی که در زمینه تعهد و تخصص مطرح است نماینده ای
به مجلس می رود که بتواند از فرایند لابیگری، تجمیع قدرت اجتماعی، تجمیع بین قدرت،
ثروت و سیاست و تجمیع بین این موارد با تبلیغات و هماهنگی با احزاب، به مجلس برود.
این واقعیتی است که در کشور جریان دارد. وقتی چنین نماینده ای از این طریق به مجلس
می رود با هزینه های اجتماعی و تعهدات منطقه ای به عنوان یک بحران مواجه است. به
این خاطر طیفی از نمایندگانی که در دوره قبل مورد تایید قرار می گیرند در دوره بعد
صلاحیت آنها مورد تایید واقع نمی شود."
دکتر توکلی وجود خلأهای قانونی در کشور را باعث بروز فرصت طلبی ها و اختلاس ها
دانست و گفت:
"پروژه اختلاس در کشور از ۵۰ میلیون تومان در سالهای نخست آغاز شد و با گذشت زمان
به ۱۲۳ میلیارد تومان و در سال گذشته به ۳۰۰۰ میلیارد تومان رسید. بنا به نظر
کارشناسان وجود خلأ قانونی باعث خارج کردن این رقم از سوی اختلاس کنندگان بوده است."
وی در بخشی دیگر از سخنان خود مشکل برخی از نمایندگان را عدم آشنایی با مساله قانون
گذاری، عدم فهم بالای قانون گذاری و تطبیق آن با مسائل و واقعیت های کشور دانست.

دکتر توکلی در پایان شاخصه های مجلس مطلوب و نماینده ایده آل را چنین برشمرد:
"1. نگاه استراتژیک و ملی به کشور
نماینده مجلس به عنوان بخشی از عنصر و پازل در مهمترین رکن سیاستگذاری عمومی کشور
قرار دارد.
اما یکی از مشکلات ما این است که نماینده مجلس خود را نماینده کشور نمی داند و بیش
از آنکه باید درگیر مباحث عمومی و استراتژیک کشور شود، درگیر مسائل خاص و جزئی حوزه
انتخابیه خود می شود.
۲. توجه به واقعیت منافع ملی
چند قانون در کنگره آمریکا علیه کشور ما تصویب شده است که یکی از آنها قانون داماتو
است. این قانون از جدی ترین قوانینی است که درباره تحریم ایران اتفاق افتاده است.
داماتو نماینده مجلس کنگره آمریکا است. وی در بحث مواجهه با جمهوری اسلامی به عنوان
یک نماینده جلو می افتد و در سال ۱۹۹۶ قانونی را به تصویب می رساند که هر دولتو
شرکتی در دنیا که بیش از ۴۰ میلیون دلار در صنایع نفتی ایران سرمایه گذاری کند،
مشمول تحریم می‌شود.
این نماینده خود را در جایگاه وزیر دفاع و وزیر امور خارجه کشور قرار می دهد و به
این واقعیت توجه دارد که ایران دشمن استراتژیک آمریکاست و بر اساس دشمنی و مقابله
استراتژیک می‌ایستد و چنین قانونی را برای کشورش به تصویب می‌رساند.
در مجلس چند نماینده وجود دارد که دغدغه او امنیت ملی کشور است؟ ما در برخی
مناظرات، نمایندگان احزاب مطرح سیاسی را مشاهده می‌کنیم که مسائل شخصی و جزئی و بی
اساس را محور مناظره خود قرار داده اند.
اشتباه ساده ما در فاو عراق (بردن صندوق رأی به فاو و اعلام شمارش آراء و لو رفتن
تعداد رزمندگان در این شهر) باعث شد این نقطه استراتژیک را از دست بدهیم و دشمن با
پس گرفتن این شهر معادلات نظامی و دفاعی ما را برهم زند.
۳. پرهیز از لابیگری
متاسفانه در سال‌های اخیر لابیگری در مجلس و حوزه سیاست به یک ارزش تبدیل شده است و
هر کس توان لابیگری بیشتری داشته باشد و با انواع شیوه‌های سیاسی و اغما و فریب
بتواند طرف های دیگر را با خود همراه سازد به ظاهر فردی ارزشمندتر و هوشمندتر است.

۴. حفظ حیثیت نمایندگی
باید با بصیرت درباره جایگاه و شأن نمایندگان مطالعه کرد و نمایندگانی را برگزید که
مثل مرحوم مدرس سالم مانده باشند.
۵. فداکاری برای کشور و شجاعت
نماینده باید شجاعت گذشتن از خود و منابع شخصی را داشته باشد. اگر نماینده از خود
بگذرد، شهامت دفاع از کشور را پیدا خواهد کرد. همانطور که مدرس (که حضرت امام از وی
به عنوان فردی نمونه یاد می‌کند) در اوج قدرت رضاخان، در روی او از برکناریش سخن
می‌گوید.
۶. پرهیز از قرار گرفتن در موقعیت‌های اخلاقی نادرست
۷. پرهیز از در حاشیه قرار گرفتن مجلس از سوی دولت و جناحها
مجلس باید شأنِ در رأس امور بودن را برای خود حفظ نماید و به حاشیه رانده نشود."